Een gitzwarte pagina in de geschiedenis….

6 jan: Vandaag willen we naar het koninklijk paleis met daarnaast de zilveren Pagode en de Russische markt. Omdat het paleis van 11 tot 2 gesloten is (ze hebben hier nog echt siësta, veel dingen zijn tussen de middag lang gesloten) gaan we eerst naar de markt. We onderhandelen met een tuktuk over de prijs en worden daar afgezet. Onze chauffeur wilt ons echter ook graag terugbrengen maar wij vinden dat hij dat wel lang moet wachten. Dat schijnt hier echter heel normaal te zijn dus voor 9 USD worden we de hele dag rondgereden, voelt toch erg decadent. Er zijn genoeg mensen hier die net genoeg te eten hebben, maar anderzijds zijn er ook veel grote Lexus jeeps en dure Mercedessen dus we zijn toch nog wel echte backpacker :-)

De markt is een groot overdekt complex waar bijna alles te koop is. In het midden veel eten maar vanwege de geur slaan we dat maar even over… Rondom veel leuke shops die bomvol zitten (we vragen ons soms af hoe verkopers achter hun stapel kleren terecht zijn gekomen???) met soms heel weinig loopruimte, maar voldaan vinden we eindelijk onze weg terug en komen we tegen de middag weer buiten met een paar nieuwe leuke goedkope kleren :-) We moeten even zoeken want we zien onze tuktuk niet en zijn de naam vergeten, erg stom :-( Overal roepen ze ‘tuktuk’, dat horen we hier echt de hele dag…. Maar na een paar minuten zwaait onze chauffeur en stappen we in. Een korte stop bij het monument van de onafhankelijkheid en dan staan we voor het koninklijk paleis. We spreken een tijd en plaats af en gaan op zoek naar ons restaurant, Friends.

Het restaurant is opgezet om straatkinderen een vak te leren en een nieuwe toekomst te bieden. We betalen hier dus graag iets meer voor en worden binnen zeer vriendelijk ontvangen. De bediening is echt prima, net zoals het eten! Er is ook echter meer dan genoeg personeel maar zo kunnen ze allemaal iets leren waarschijnlijk :-)

Om 2 uur staan we voor de ingang en schuiven aan, er is net een grote groep leerlingen op schoolreisje binnengekomen. Het is een groot complex met diverse gebouwen waar de koning soms woont (afgesloten deel) en waar hoge gasten en speciale voorstellingen plaatsvinden. Naast het paleis staat de zilveren pagode, de meest luxueze van Cambodja: de vloer is belegd met 5000 zilveren gegraveerde tegels van elk 1 kg! En de gouden Boeddha is bezet met 2086 diamanten (helaas mag nergens binnen gefotografeerd worden…). Daarnaast nog een hondertal andere ‘gewone’ Boeddha’s.. Het ziet er erg mooi uit, toch een beetje raar voor 1 van de armste landen ter wereld.

Als we rondgekeken hebben en wat verkoeling hebben gezocht bij de sproeiers (het is 35 graden in de schaduw) vinden we snel onze tuktuk en worden voor ons guesthouse afgezet. We drinken nog wat, zoeken online wat dingen uit en lezen mail, verkopen onze resterende Laos kip aan mensen die we over Laos horen praten (buiten Laos kun je ze officieel niet kopen of verkopen) en kijken langs de Tonle Sap rivier wat er zo allemaal in de stad voorbijkomt.

7 jan: Vandaag een leerzame dag: we gaan naar het Tuol Sleng museum ( genocide museum) en daarna naar het uitroeingskamp Choeung Ek, alias de killing fields. Vandaag precies 31 jaar geleden is de regering van Pol Pot gevallen. Zijn ‘Rode Khmer’regering is in 1975 aan de macht gekomen en heeft met ZEER GROF geweld het land geprobeerd zo snel mogelijk om te vormen tot een ‘idealistische communistische staat’. Pot heeft met zijn aanhangers jonge arme kinderen ‘opgeleid’ lees gebrainwashed tot militairen. Ze leerden dat het gezin, geloof en persoonlijke ideen slecht waren en dat alle individuen samen zich volledig aan de staat moesten wijden.

Pot heeft alle steden laten ontruimen, de hoofdstad Phnom Penh is in 2 dagen bijna helemaal leeggeveegd. Alle mensen moesten naar kleine dorpen op het land aan het werk! De staat moest onafhankelijk worden van slechte landen zoals Amerika en in eigen behoefte van voedsel en basisgoederen voldoen. Cultuur, godsdienst, algemene ontwikkeling, geld enz zijn overbodig. Naast alle voormalige politieke leiders worden dan ook alle intellectuelen en monniken opgespoord. In martelkampen zoals Tuol Sleng, kamp S-21, worden ze ondervraagd: gemarteld tot ze bekennen dat ze slecht zijn, tegen de regering, om daarna afgevoerd te worden naar executievelden zoals Choeng Ek. Om kogels te sparen worden ze met bamboe in de nek geslagen en in massagraven gegooid, soms levend als het teveel werk is. Om wraak te voorkomen worden ook alle famieleden vermoordt, inclusief babies die soms gewoon tegen een boom met hun hoofd worden doodgeslagen. Tegen het einde van het bewind vertrouwen de soldaten en leiders elkaar onderling niet meer  en worden ze soms zelf ook in de graven gedump.

We horen een film van overlevenden over de ellende van die bijna 4 jaar dat de regering aan de macht was. Naast het uiteenzetten van families, harde werken en de ondervoeding was het zaaien van onrust en wantrouwen het ergste: je kon dus nergens over praten onderling uit angst verraden te worden en vermoord! Onze gids verteld dat er nu nog steeds mensen van de Khmer op hoge posten zitten en veel mensen nog steeds bang zijn om in het openbaar over deze periode te vertellen en kritiek te uiten :-(

Dit bewind was nog onmenselijker dan dat van de Nazi’s en heeft 2 miljoen mensen vermoord en er zijn er 1 miljoen naar de grenslanden gevlucht. We vragen ons af waarom wij hierover zo weinig gehoord en geleerd hebben op school. We lopen over een groot veld op op Choend Ek en kunnen alleen indenken wat voor ellende zich heeft afspeeld als we de grote kuilen zien van de graven die zijn onderzocht. Het is een zeer indrukwekkende ochtend met alle martelwerktuigen, kamers en cellen waar nog bloed zichtbaar is, grote kuilen van graven en bergen schedels.

En dan te bedenken dat slecht een handvol leiders zijn opgepakt en in de gevangenis nog steeds hun straf afwachten, als het ooit zover komt. Pol Pot is inmiddels door malaria gestorven tijdens zijn schuilen in de jungle. De jonge militairen zijn grotendeels ontoerekeningsvatbaar verklaard door hun jonge leeftijd en in het kader van verzoening leven ze een ‘normaal’ leven tussen de slachtoffers.

Wij hebben onze koekjes en mandarijntjes uitgedeeld aan een stel kinderen van de arme families op het platteland die langs het hekwerk van het veld lopen te bedelen. Ze leven zonder enige luxe in een paalwoning in een rijstveld. Ook stoppen we regelmatig een biljetje toe aan 1 van de vele verminkte oorlogsslachtoffers. Bedelende kinderen geven we geen geld.

Na deze intensieve dag gaan we terug naar ons hostel om te eten en siësta te houden. We horen even later muziek en besluiten te gaan kijken. In ‘onze’ straat staat een groep Cambodjanen uitbundig te feesten, karaoke te zingen en bier te drinken. We lopen er langs en worden gelijk aangehouden en krijgen bier in onze handen gedrukt. Ze vieren het einde van het regime 31 jaar geleden en willen dat graag met iedereen delen, ze zijn echt blij en uitbundig! Een aantal mensen heeft deze periode nog meegemaakt en toost elke paar minuten op deze mooie dag. Ze zijn overduidelijk blij en we vieren het graag met ze mee na vandaag. We geven ook een rondje (doos bier bij de lokale winkel), delen onze balonnen uit aan de kinderen en eten een kippePOOTJE omdat we dat moeilijk kunnen weigeren, maar het smaakt best goed.

Het is een gezellig en passende einde van deze dag voor ons, met een goed gevoel kruipen we voldaan in ons bed.